D Plane is een term die je misschien al wel eens hebt gehoord bij uitleg over hoe een bal beweegt in de lucht na balcontact. Niet een eenvoudig concept om te begrijpen of simpel uit te leggen. In zijn boek “The Physics of Golf” heeft professor in de natuurkunde Theodore Jogensen de term als eerste gebruikt. Hij was bezig de golfswing te onderzoeken als een natuurkundig fenomeen en niet alleen voor instructie aan golfers. Zijn ontdekking bij onderzoek naar waarom een bal beweegt in de lucht zoals deze doet: D-plane.
Waar komt de naam D-plane vandaan?
D staat voor “Descriptive” ofwel het vlak dat beschrijft hoe en wat er gebeurd op het raakmoment en hoe dat de bal laat bewegen in de lucht…
Wat is een plane? Een plane is een vlak twee-dimensionaal oppervlak beschreven door twee lijnen zoals een vel papier om een dergelijk vlak te kunnen beschrijven heb je twee vectoren nodig. Even terug naar ons papier je hebt de lengte en de breedte als vectoren. (de dikte vergeten we even voor het gemak). Lengte en breedte zijn beide meetbaar met een liniaal. Beide vectoren, lengte en breedte moeten elkaar ook ergens raken anders heb je alleen twee lijne. Dit gebeurt in de hoek van het vel papier. Je kunt er ook een richting aan benoemen bedenk dat je het papier op allerlei manieren en richtingen in de lucht kunt houden
Ok en nu de D-plane, het is dus een valk en de vectoren worden gecreëerd op het moment van raken van de bal, de eerste is de richting waarin het clubhoofd beweegt, de tweede is de richting waarin het slagvlak wijst.
Richting van de beweging van het clubhoofd is een driedimensionale beweging, naar links van de doellijn, over de doellijn of naar rechts van de doellijn. Er is natuurlijk ook een verticale component, omhoog, horizontaal of omlaag.
Richting waarin het slagvlak wijst is ook driedimensionaal, naar links van de doellijn, over de doellijn of naar rechts van de doellijn. Er is natuurlijk ook een verticale component, de dynamische loft. Dus dat is omhoog, horizontaal of omlaag. Maar die laatste hebben we liever niet natuurlijk.
Hopelijk begrijpen jullie nu de vectoren die zorgen voor de D-plane, tijd om te kijken naar de gevolgen voor de balvlucht. De blauwe pijl is de startrichting van de bal, die is altijd tussen de richting waarin het slagvlak wijst en de richting waarin het clubhoofd beweegt op het moment van raken. Waarom vertrekt de bal niet in de richting waarin het slagvlak wijst? Er is een klein verlies aan energie beschreven door de coëfficiënt van restitutie (doen we een ander artikel over) hoe kleiner dit verlies, minder dynamische loft hoe verder de bal zal vliegen.
De groene pijl wijst omhoog, deze staat voor de richting waar de onderdruk zich bij de bal bevind en dus de oorzaak van de lift en de curve van de bal Deze onderdruk wordt veroorzaakt door de rotatie van de bal om zijn as in de lucht.
Een paar voorbeelden maken het meer duidelijk.
In het eerste voorbeeld wijst het slagvlak links van de doellijn (het doel is recht naar voren), de richting waarin het clubhoofd beweegt is nog verder links van de doellijn. De startrichting (blauwe pijl) is links van de doellijn en de bal maakt een curve naar rechts. De D-plane helt naar rechts. De hoeveelheid helling bepaald hoever de bal naar links of naar rechts zal curven en deze helling wordt bepaald door het verschil tussen de richting waarin het slagvlak wijst en wat de bewegingsrichting van het clubhoofd is.
In het tweede voorbeeld wijst het slagvlak rechts van de doellijn, de richting waarin het clubhoofd beweegt is identiek aan de richting van het slagvlak. De startrichting (blauwe pijl) is dan ook identiek en dus rechts van de doellijn. De de bal maakt geen curve naar links of rechts. De D-plane staat nu verticaal. De bal vliegt rechtuit.
Het derde voorbeeld beschrijft een bal met een curve naar links. Het slagvlak wijst rechts van de doellijn, de richting waarin het slagvlak beweegt is nog verder rechts, de D-plane helt naar links. Dat is in het kort de D-plane